Net als ik las je vermoedelijk al zowat overal dat To pimp a butterfly van Kendrick Lamar nu al een klassieker van de West Coast hiphop genoemd mag worden. Ik ben te weinig vertrouwd met het genre om dat soort uitspraken te kunnen ontkennen noch bevestigen, maar ik weet wel dat ik geïntrigeerd luisterde naar deze plaat, ze inmiddels kocht en nog bijna dagelijks beluister (tussen alle andere muziek door die hier toch in grote hoeveelheden door het huis schalt).
Persoonlijk heb ik mijn hiphop liefst op een bedje van rauwe beats en mag het gerust behoorlijk militant klinken allemaal. Het softere gedoe dat teruggrijpt naar r&b en soul weet me niet altijd even lang te boeien. Kendrick Lamar, wiens vorige album Good kid, M.A.A.D. city ook al goedkeurend geknik bij me teweegbracht, lijkt daar verandering in te kunnen brengen.
De Amerikaan start zijn derde album met een samenwerking met George Clinton, de "king of funk". Op Wesley's theory maken we kennis met de chemie tussen de aan Dr. Dre schatplichtige sound (die man zingt trouwens mee), de diepe baslijnen en de lyrics onder huid gaan kruipen na meerdere beluisteringen. Het jazzy interludium For free? bouwt vooral spanning op die leidt tot single én eerste hoogtepunt King kunta (vorige week nog lied van de week). De herinterpretaties van lyrics van Smooth criminal van Michael Jackson ("Annie, are you OK?") viel me meteen op, maar het geniale aan deze song is toch dat Lamar erin slaagt een muzikale climax op te bouwen die voldoende én tegelijk niet helemaal ingelost wordt, zodat je hongerig wordt naar meer ondanks het gevoel dat je al een flinke hap te eten hebt gekregen.
Bekendste gast op Institutionalized is Snoop Dogg, die de hoofdrol nederig aan Lamar overlaat. Thema's te over om over na te denken in dit nummer: de geïnstitutionaliseerde maatschappelijke positie van zelfs de meest succesvolle zwarten en het verschil tussen wie een gooi kan doen naar roem en zij die opgroeiden in dezelfde buurt en met lege handen achterblijven. These walls vermengt even zware thema's met meer aardse genoegens als sex. Muzikaal is de stempel van Dr. Dre alweer sterk aanwezig (maar misschien geldt dat wel voor àlle West Coast hiphop natuurlijk). "Loving you is complicated" horen we in u, dat later op het album met i nog een tegenhanger krijgt. Dan heet het "I love myself". Opnieuw bedriegt schijn: er worden wel degelijk meer prangende thema's aangeraakt zoals hoe het is om zwart te zijn (met verwijzingen naar Samuel L. Jacksons rol in Django unchained) en hoeveel Amerikaanse zwarten al dood zijn...
Ik hou ervan hoe de raps op Alright van kwaadheid bezwangerd lijken, verbeten klinken, vastberaden als een man met een plan. Het interludium dat erop volgt (en wel bijna 5 minuten duurt), For sale? vind ik één van de mindere momenten op de plaat. In Momma rammelen lepels die een onrustig, als een tijdbom tikkend ritme onder het geheel leggen dat vermijdt dat je je helemaal op je gemak voelt. De intro van Hood politics behoort tot het beste wat je kan horen en dat maakt het een beetje jammer dat daarna een geheel andere richting ingeslagen wordt. Tekstueel wordt van leer getrokken tegen politici die, ongeacht hun partij, nooit de kant van de onderdrukte en arme kiezen. De kloof tussen burger en politiek, een heet hangijzer zowel hier als daar, krijgt daarmee zijn muzikale stem.
En zo belanden we bij een volgend hoogtepunt: How much a dollar cost. Zelden hoorden we hiphop zo onstuitbaar gravend tot op het bot, in een perfecte symbiose van prachtige muziek en lyrics die een openbaring inhouden. De confrontatie met een dakloze mondt uit in een ontmoeting zoals je die maar uitzonderlijk meemaakt in je leven. Complexion (A Zulu love) mag dan minder hoge toppen scheren, het zou op menige rapplaat nog tot het betere werk behoren. Maar jammer genoeg zit het geprangd tussen twee schitterende parels want The blacker the berry laat Kendrick Lamar klinken als de zwarte versie van de kwaadste Eminem. En dit keer is hij bijzonder pertinent, zowel in zijn verwijten aan het Amerika dat zwarte levens nog steeds minder waard vindt dan dat van blanken, als aan de elkaar vermoorde gangs, die zich geen haar beter gedragen. Bij deze grimmige (zelf)reflectie horen beats zoals ik die verkies: hard en compromisloos.
You ain't gotta lie (momma said) drijft dan weer op slomere beats en dan volgt het eerder al besproken i. Afsluiter is Mortal man waarvoor Lamar ruim 12 minuten uittrekt. Zijn helden (Nelson Mandela, Martin Luther King, Mozes) passeren de revue en bereiden de weg voor het gesprek (eigenlijk interviewfragmenten) met Tupac Shakur, in wiens voetsporen Kendrick Lamar treedt. Het wegvallen van de muziek en enkel het spreken van Lamar en de gemonteerde antwoorden van 2Pac, het klinkt zo dwingend dat je alle aandacht richt op wat ze te zeggen hebben. Als uitsmijter kan dit tellen en het zegt iets over de rol die deze artiest voor zichzelf ziet dat hij op deze manier zijn fans toespreekt. Indrukwekkend!
Je kan het volledige album hieronder beluisteren:
2 opmerkingen:
Uitstekende review. Al dien ik op te merken dat ik het vaak oneens ben met je over waar de tracks vandaan komen, en de waardering ervan ligt bij mij ook erg verschillend. Ik vind For Sale? een van de meest magische samples die er zijn, en passeert mijn 'mag 's nachts in de auto naar huis op de radio passeren'-filter ruimschoots.
En ja. Je mag ze geloven. Als zal vooral 'Good Kid, M.A.A.D City' op zijn grafzerk staan. Als 'To Pimp A Butterfly' een viool is, dan is Good Kid vooral een AK-47.
Bedankt voor je reactie. Altijd interessant om te horen hoe anderen muziek beleven en wat zij net goed of minder goed vinden...
Een reactie posten