High-rise - J.G. Ballard
In
een hoge torenflat even buiten London, bedoeld voor bemiddelde mensen,
leven deze mensen als in een verticale stad, oorspronkelijk vrij
geïsoleerd in hun eigen appartementen, tot er problemen opduiken, er
aanvankelijk een groepsgevoel en -hiërachie ontstaat die echter al snel
ontspoort.
J.G. Ballard beschrijft in dit boek hoe hoger opgeleiden
onder het laagje vernis der beschaving al gauw vervallen in tribale en
primitieve gewoonten en zich steeds meer overgeven aan perversie
fantasieën en dierlijke impulsen. Zoals je al halverwege het boek voelt
aankomen, bouwt dit op naar een finale confrontatie maar verrassend
genoeg blijkt de climax eerder anti-climax en zijn de "winnaars"
onverwacht.
Hoewel het boek op het einde net iets te langdradig
wordt, is de opbouw fantastisch en word je al lezer meegenomen in de
diverse stadia van de evolutie in het leven van de torenflat. Dit is een
ontluisterend en in feite dystopisch verhaal over een vorm van
stadsleven die slim en modern lijkt maar een zichzelf verslindend
monster lijkt. En bovendien weet de acteur de these die in feite al in
het non-fictie boek van Alain de Botton over de samenhang tussen
architectuur en geluk, perfect te illustreren.
A portable shelter - Kirsty Logan
Kirsty
Logan vertelt vreemde, ietwat magische verhalen binnen een
raamvertelling waarin de twee moeders van een kindje dat nog geboren
moet worden (maar wel al groeit in de buik van één van hen) elk om
beurten, verborgen voor elkaar verhalen vertellen aan dat kind. Dat ze
dat in het geheim doen, is omdat ze elkaar beloofden hun kind enkel de
waarheid te vertellen, geen verhalen. Maar verhalen blijken meer
waarheid te bevatten dan de naakte waarheid zelf.
Naarmate het boek
vordert, grijpen de verhalen je meer en meer. Hier en daar is de
verborgen waarheid van het verhaal wat moeilijk te ontcijferen maar al
in al is dit een mooie verzameling geworden.
Liquidatie - Imre Kertész
In
een bijwijlen complex geconstrueerd boek vertelt
Imre Kertész, de
Hongaarse Nobelprijswinnaar, het verhaal van een redacteur die hem zijn
werk nalaat wanneer hij zelfmoord pleegt. Boedapest, net na Dé
Machtswissel tussen communisme en kapitalisme, blijkt algauw een even
treurige plek en de hoofdrolspelers in dit verhaal zijn bovendien
beladen door een verleden waarin Auschwitz de hoofdrol opeist. Overtuigd
dat er nog een roman moet zijn die zijn vriend Bé heeft nagelaten maar
niet tussen de papieren terug te vinden was, gaat hij op zoek, in heden
en in het verleden, om steeds meer de onvoorstelbaarheid van Auschwitz
te zien opdoemen en daardoor de onmogelijkheid van het leven.
Het
boek vraagt veel van de lezer en het is eigenlijk pas na twee derde,
wanneer de verteller verandert gedurende enkele tientallen bladzijden,
dat de puzzelstukken op hun plaats lijken te vallen, al is niets wat het
lijkt in dit boek. En net zoals voor hoofdpersoon Keserü doemen ook
voor de lezer onvermijdelijk de onvoorstelbaarheid van Auschwitz en de
onmogelijkheid van het leven op.
De kracht van rechtvaardigheid - Jan Nolf
Ex-vrederechter
en journalist
Jan Nolf volgde ik al een tijdje op Twitter en zijn
interessante opmerkingen n.a.v de actualiteit, gestoeld op grondige
kennis van het recht, de rechtsbeginselen en justitie vind ik er meestal
erg boeiend en interessant. En dus besloot ik het boek te lezen dat hij
enkele jaren geleden schreef waarin hij justitie onder de loep neemt.
Hij
zet zijn visie rond hoe justitie hoort te zijn in dit boek behoorlijk
helder uiteen en stoffeert dit niet enkel met praktijkvoorbeelden
(bekende voorbeelden die het nieuws haalden, afgewisseld met eigen
praktijkervaringen vooral als vrederechter in Roeselare), maar ook met
opinies van anderen die zich verdiepten in justitie of minstens een
verlichte maatschappelijke visie uitdroegen. Het deel waarin hij dit
doet in de vorm van brieven (3 om precies te zijn), is een literaire
keuze die ik niet helemaal geslaagd vind, omdat ze teveel hangt tussen
een brief gericht aan een specifiek persoon (maar die kent de inhoud van
de brief al grotendeels) en een les recente justitiële geschiedenis.
Het hoofdstuk daarentegen waarmee hij eindigt en de kracht van
rechtvaardigheid (uit de titel) expliciteert, is erg to the point en
ontmaskert de rechtse ridders als ridders van de apocalyps (naar die 4
figuren uit de bijbel, in brons vereeuwigd in zijn woonplaats Brugge).
Haarscherp ontleedt hij de zogenaamde aanspraken op de verlichting van
historicus (met een bepaald slecht en selectief geheugen voor de
geschiedenis) Bart De Wever en zijn partij. Hoewel veel van de ideeën
uit dit hoofdstuk nauw aansluiten bij mijn eigen "analyse" van NVA/VB,
was het toch verhelderend om hier mij voorheen onbekende argumenten te
vinden die mijn "buikgevoel" bevestigen. Als waarschuwing kan dit boek
en zeker dat laatste hoofdstuk tellen!
Wit - Bret Easton Ellis
De
bedenkingen die
Bret Easton Ellis, onder meer bekend van
American
psycho, hier neerschrijft zijn soms interessant, soms uitdagend, soms
uitnodigend tot instemmend geknik maar ook (vooral in het deel over
Twitter en Trump) toch wat al te positief gekleurd ten faveure van de
(intussen voormalige) president. Maar "thought-provoking", zoals dat in
het Engels zo mooi heet, zijn ze wel. Hij hekelt een (linkse)
identiteitscultus die reduceert tot slachtofferschap, hij maakt een
analyse van het verschil tussen het Imperium (toen de VS onbetwist de
politieke, economische en misschien zelfs wel de morele leider van het
westen was) en het post-Imperium, na 9/11. Hij doet dat zowel vanuit
zijn eigen persoonlijke ervaringen (de verhaallijnen van het ontstaan
van zijn bekendste boeken doorkruisen af en toe het betoog) als vanuit
een toeschouwersblik. Waar hij echter meent dat hij zijn
toeschouwerspositie hem (vrij uniek) in het centrum van de objectiviteit
plaatst, vergist hij zich en mist hij misschien wel het besef dat ook
zijn perspectief een subjectief gegeven is.
Je hoeft het in dit boek
zeker niet eens te zijn met Bret Easton Ellis als zijn gedachten maar
aanzetten tot kritische (zelf)reflectie. Af en toe maakt hij een terecht
punt en zelfs als hij de bal misslaat, heeft hij in ieder geval getoond
waar het om draait.