Extreem mannelijk denken

Onlangs ging ik naar een lezing (van Autisme Centraal) met als vraag : "Autisme : een extreme vorm van mannelijk denken?"
Nu zie ik (in gedachten) al heel wat vrouwelijke lezers instemmend knikken, maar laten we niet op het antwoord vooruitlopen... Deze theorie als verklaringsmodel voor autisme is enorm gepopulariseerd geraakt, niet in het minst omdat het zo aannemelijk lijkt. Immers, zien we bij mannen in hun denken niet gelijkaardige trekjes als we zien bij autisten ? Het is bovendien een (relatief) eenvoudig model dat meteen begrijpbaar lijkt, en het sloganeske aspect zal de populariteit ervan ook wel verklaren.
Nu blijkt uit hersenonderzoek dat er tussen vrouwelijke en mannelijke hersenen in zijn algemeenheid wel verschillen merkbaar zijn. Zo blijken vrouwen méér gebieden te activeren in hun hersenen bij taal en spraak, en zijn er meer dan bij mannen gelijktijdige activitaties van zones in de hersenen waarvan wordt aangenomen dat ze met emoties te maken hebben. Het zou, in een vereenvoudigd model, een biologische verklaring kunnen bieden waarom vrouwen makkelijker over emoties praten, maar het is natuurlijk allemaal complexer.
Twee denkstijlen (empathising -meer gevoelsmatig en inlevend denken- en systemising -rationeler en meer ordenend denken-) worden in dit model tegenover elkaar geplaatst en elke denkstijl wordt verbonden met een geslacht. Nogmaals, het empatising vrouwelijk brein kan ook bij mannen voorkomen, zoals het systemising mannelijk brein ook bij vrouwen voorkomt. Het gaat hierbij eerder om algemene, globale tendenzen, zonder uitspraken te doen over individuen. En omdat autisten eerder denken in een zeer strakke systemising stijl, en weinig empathising denken, is algauw de (overhaaste) conclusie voor de hand liggend dat autistisch denken een extreme vorm is van mannelijk denken.
Maar veralgemening bovenop vereenvoudiging bovenop tendens levert niet meteen een solide basis voor een theoretisch wetenschappelijk model, en wetenschappers zijn het er stilaan over eens dat de openingsvraag van de lezer met een duidelijk "neen" mag beantwoord worden. Dit model bevat zeker en vast interessante elementen, maar volstaat niet als verklaringsmodel voor autisme, hoe aantrekkelijk het idee ook moge lijken.
Meer zelfs, de spreker vergeleek het een beetje met volgende uitspraak : "Is een auto een extreme vorm van een fiets ?" Beide hebben wielen (maar de auto extremer, namelijk 4 ipv 2) en beide zijn middelen om zich te verplaatsen. Maar het zal voor iedereen duidelijk zijn dat het twee verschillende dingen zijn.
Onderzoek aan de hand van het AutismeQuotiënt (AQ) toont aan dat er een klein verschil is tussen mannen en vrouwen voor autismegerelateerd gedrag, maar een immens verschil met mensen die echt autisme gediagnosticeerd gekregen hebben. Autisten zijn dus duidelijk niet "mannen in een extremere gradatie", maar er lijkt een kwalitatief verschil aantoonbaar.
Gelukkig maar ! :-)


Wie wil, kan zelf zijn AQ hier testen. Let wel : het is geen diagnostisch instrument en zal dus niet zeggen of je autisme hebt of niet !