Gelezen (8)

De zomervakantie is altijd een goeie periode om veel te lezen. Zo las ik de voorbije weken een klassieker, waar ik ooit al eens aan begonnen was, maar na ongeveer 50 bladzijden aan de kant had gezwierd.

Omdat iedereen er de loftrompet blijft over zwaaien, en het boek intussen ook al verstript is, heb ik een nieuwe poging ondernomen. Veel heeft het niet gescheeld of ik had het boek opnieuw voortijdig verlaten, maar doorzetting leek me belangrijk, en werd uiteindelijk beloond.

De avonden van Gerard Reve vertelt op zulke grootse wijze hoe iemand zich avonden na elkaar verveelt, maar niet tot actie overgaat, voortdurend twijfelt en zijn eigen lethargie onmachtig toekijkt, dat je aanvankelijk ook het gevoel krijgt je te vervelen, niet tot de kern door te dringen, iets te missen... Gelukkig schrijft Reve zo virtuoos, dat de inspanning uiteindelijk beloond wordt door de mooie zinnen en de inkijk die je krijgt in hoe lethargie het hoofdpersonage Frits van Egters vooral ook nogal passief-agressief uit de hoek laat komen. De onmogelijkheid van Frits om zijn avonden zinvol te vullen broeit in zijn binnenste tot een isolement van de anderen. Zijn vrienden, zijn ouders, zijn broer en schoonzus : eigenlijk heeft hij met geen van hen écht contact, omdat hij teveel gericht is op het steken met de venijnige angel van zijn mondigheid. Illustratief is hoe hij in de gesprekken met zijn broer steeds moet terugvallen op het onderwerp "kaalhoofdigheid", zonder tot een echt gesprek te komen...

Wie veel actie in zijn literatuur verwacht, loopt hier maar best met een boogje omheen, maar wie op een prachtige manier wil beschreven zien hoe de mens beslist niet altijd het mooiste wezen ter aarde is, is hier enkele avonden zoet mee...

Gelezen (7)

Ik heb me wat verdiept in de boeken van Kurt Vonnegut Jr, die onlangs overleed.

Slachthuis Vijf of De Kinderkruistocht

Amper twee dagen had ik nodig om in de ban van dit boek te geraken, dat verbluffend mooi geschreven is en bijzonder ingenieus in elkaar zit, zonder de leesbaarheid te verminderen. Het boek is een anti-gletsjerboek : net als gletsjers zijn oorlogen er altijd geweest en zijn ze niet te stoppen, maar toch vindt de auteur het belangrijk erover te schrijven...

Een prachtige passage waarin de afkeer van oorlog bijzonder grappig en to-the-point vorm krijgt, is dit :

Achterstevoren gezien door Billy ging het verhaal aldus :

Amerikaanse vliegmachines vol gaten en gewonden en lijken stegen achterstevoren op van een vliegveld in Engeland. Boven Frankrijk kwamen er een paar Duitse jagers achterstevoren op ze af en zogen kogels en granaatsplinters uit sommige vliegtuigen en bemanningsleden. Dat deden ze ook bij een stel neergestorte Amerikaanse bommenwerpers, en die machines stegen achterstevoren op en voegden zich bij de rest.

De formatie vloog achterstevoren boven een Duitse stad die in lichterlaaie stond. Ze deden hun bommenluiken open en oefenden een wonderbaarlijk magnetisme uit waardoor de branden werden geblust en opgezogen in cilindrische stalen omhulsels en de omhulsels werden opgezogen door de buiken van de vliegmachines. Binnen werden ze netjes in rekken gelegd. De Duitsers daar beneden hadden zelf ook wonderbaarlijke apparaten, lange stalen buizen. Daarmee zogen ze nog meer granaatscherven uit vliegtuigen en bemanningsleden. Maar er waren nog steeds een paar gewonde Amerikanen over en sommige bommenwerpers moesten nodig gerepareerd worden. Maar boven Frankrijk kwamen er weer Duitse jagers aangevlogen en toen was alles en iedereen weer zo goed als nieuw.

Toen de bommenwerpers terugkeerden op hun basis werden de stalen cilinders uit de rekken gehaald en teruggestuurd naar de Verenigde Staten van Amerika, waar in fabrieken dag en nacht werd doorgewerkt om de cilinders te demonteren en de gevaarlijke inhoud te splitsen in mineralen. Een ontroerende bijzonderheid was dat dit werk voornamelijk door vrouwen verricht werd. De mineralen werden vervolgens verzonden naar specialisten in afgelegen streken. Die hadden tot taak ze in de grond te stoppen en goed te verbergen, zodat ze nooit meer iemand pijn konden doen.

Het hele boek door benadert de auteur het hele gebeuren en de dood van mensen en dieren minzaam, maar niet zonder mededogen, dankzij de wijze lessen van Tralfamadore : de tijd is geen opeenvolging, maar alles is tegelijk en alles is dus geweest, is en zal altijd zijn, omdat het moment nu eenmaal zo gestructureerd is...

Ondanks de thematiek (het bombardement op Dresden in de Tweede Wereldoorloog), is het boek vaak ook grappig, op een ongedwongen manier. Zo las ik de mooiste en grappigste manier om een vrouw als heel mooi te beschrijven :

Ze was een duf mens, maar een sensationele uitnodiging om kinderen te maken. Zodra hij maar naar haar keek, had een man zin om haar vol te stoppen met kinderen. Ze had niet eens een kind. Ze gebruikte voorbehoedmiddelen.

Dit pareltje heeft me in ieder geval uitgenodigd nog meer boeken van Kurt Vonnegut te lezen, zoals...

Man zonder land

In dit boek lezen we min of meer losse beschouwingen, waarin Vonnegut nog eens duidelijk maakt wat hij denkt van Bush en diens regering, van de verslaving aan fossiele brandstoffen die de aarde ten gronde richt, van oorlog en nog een heleboel andere zaken. Vonnegut schrijft bijzonder aangenaam en verweeft zijn standpunten met persoonlijke anekdotes en citaten uit boeken, maar toch bleef ik een beetje op mijn honger zitten. Wellicht miste ik hier toch een beetje een rode draad die het geheel goed samenhoudt...

Zomergasten

Sinds enkele weken kan je opnieuw elke zondagavond genieten van het meest ontegenwoordige TV-programma ter wereld (nog onwerkelijker dan een Arte thema-avond) : één centrale gast kiest 3 uur lang wat er te zien valt en vertelt daar vanalles bij, daartoe uitgenodigd door de uitstekende presentator Joris Luyendijk : Zomergasten op Nederland 2.

Wie zich eenmaal laat onderdompelen, wil dit nooit meer missen. Zelfs als de gast je totaal onbekend is of voor heel andere dingen staat daar waar je zelf voor kiest (b.v. een grote pief bij de commerciële omroep), dan nog leer je zoveel en word je zo uitgedaagd om over dingen na te denken, alleen al maar door het langdurige bad waarin je ondergedompeld wordt.

St Augustine's Church in Brookland

Tijdens onze dagtrip naar Engeland voorbije maandag, bezochten we ook het bijzondere kerkje van Brookland in Kent, St Augustine's Church.

Wat dit kerkje heel bijzonder maakt, is dat de kerktoren zich niet op maar naast de kerk bevindt :

Brookland ligt immers in het gebied Romney Marsh, dat in de Romeinse tijd nog overspoeld werd door de zee. Door verlaging van de zeespiegel en door menselijke inspanningen werd het hele gebied herwonnen op de zee, maar het was in de middeleeuwen natuurlijk nog wel behoorlijk moerassig. In de 13e à 14e eeuw werd in Brookland een kerk gebouwd, maar de onstabiele ondergrond bood heel wat problemen. Daarom werd besloten de klokken in een kooi in een losstaande, achtkantige, spits toelopende houten klokkentoren naast de kerk te hangen.

Wie de kerk binnentreedt, ziet vooral rechts dat de pilaren vervaarlijk scheefgezakt zijn, en de hobbelige vloer is eveneens een getuige van de zwakke ondergrond. Een wat vreemde, Normandische doopvont en een vrij recent ontdekte muurschildering die de moord op Thomas Becket voorstelt, zijn de belangrijkste bezienswaardigheden. Het kerkje heeft trouwens ook een bijzondere ingang, met deuren die eruitzien als de toegang tot een paardenstal...

Wie wil weten waar al dit fraais zich bevindt, kan hier een kaart raadplegen.

Gelezen (6)

Als ik me niet vergis, was het Dimitri Verhulst die in een interview Dode zielen van Nikolaj Gogol aanraadde omwille van de treffende typering van de universele aard van de mens (of zoiets).

Het (eigenlijk onvoltooide) boek is verdeeld in 2 delen, waarvan het tweede deel hoogst onvolledig is : regels die lijken te ontbreken, hoofdstukken die lijken te missen, onafgewerkte hoofdstukken,... Het maakt in ieder geval het tweede deel van het boek moeilijker leesbaar, al bevat het nog wel enkele pareltjes en al worden er toch enkele puzzelstukken in aangereikt om het hele verhaal goed te begrijpen.

Het is dan ook vooral het eerste deel van het boek dat hoogst aangenaam is om te lezen. Vlot geschreven (op de lokale en tijdsgebonden details na is het behoorlijk tijdloos) typeert het inderdaad de kleine kantjes van de mens, zoals die wellicht al altijd en overal zichtbaar zijn geworden. Het verhaal is gesitueerd in het negentiende-eeuwse Rusland. Hoofdpersonage Tsjitsjikov heeft de stijl en manieren van de edelen, maar helaas niet het geld (door "tegenslagen", zoals hij het zelf noemt, verloren) en wil daar iets aan doen door het kopen van dode boeren, die nog als levend geregistreerd staan, die hij dan wil verpanden. Zijn hoogst eigenaardig plan is echter niet veel meer dan het raamwerk waartegen de auteur zijn overpeinzingen (waarbij hij zich meermaals tot de lezer richt), zijn karaktertekeningen en zijn prachtige beschrijvingen vlecht.

Dit is een boek waar je wat moeite voor moet doen (zeker in het tweede deel), maar dat die moeite toch meer dan loont...