Schrikkeldag

Wie zich in een beetje verdiept in de geschiedenis van de kalender (en geef toe : welke dag is daarvoor beter geschikt dan 29 februari ?), stoot algauw op verrassende feiten over het ontstaan van de kalender(s).

In het jaar 46 voor Christus was het wel heel lang wachten op Oudejaarsavond. Om het administratieve en het landbouwkundige jaar opnieuw op elkaar af te stemmen, werd bij de invoering van de Juliaanse kalender een correctie uitgevoerd waardoor dat jaar 445 dagen telde. In andere jaren mochten we dan weer iets sneller Oudejaar vieren. Bij de invoering van de Gregoriaanse kalender in 1582 moest alweer een afwijking goedgemaakt worden en zo volgde op 4 oktober meteen 15 oktober... tenzij in gebieden waar de invoering van die nieuwe kalender op zich liet wachten. In Vlaanderen en Henegouwen werd dat jaar geen Kerstmis en geen Oudejaar gevierd. In december werd de Gregoriaanse kalender ingevoerd en volgde op 21 december meteen 1 januari 1583. In Groningen werd de nieuwe kalender al in 1583 ingevoerd, in de omliggende provincie daarentegen gebeurde dat pas in 1752. Stel je de datumverwarring maar eens voor tussen een Groninger en zijn broer uit Zevenhuizen ! In Engeland werd de Gregoriaanse kalender pas in 1752 ingevoerd en moesten al 12 dagen ingehaald worden. Rusland nam de kalender zelfs pas aan in 1912. Dat verklaart waarom de oktoberrevolutie in november verjaart... Griekenland was overigens het laatste Europees land in 1923 om de Gregoriaanse kalender in te voeren.

Alle correcties ten spijt blijft er altijd een foutenmarge die op (lange) termijn tot aanpassingen en uitzonderingen en correcties zal leiden, onder meer omdat de aarde vertraagt. Jawel, onze planeet draait steeds trager ten gevolge van de getijden en de aantrekkingskracht van de maan. Klimatologische omstandigheden remmen die vertraging wat af (een weinig belicht aspect van global warming).

Geniet dus nog maar van de laatste uren van deze dag, die écht wel heel bijzonder is !

Gezien : The fall of the Roman empire

Een klassieke epische film uit 1964 over de Romeinen op een zondagnamiddag op BBC, is voor mij een niet te missen kans om me nog eens volledig onder te dompelen in die periode die mij zo sterk herinnert aan mijn tijd in de humaniora (ik volgde Latijn-wiskunde).

In The fall of the Roman empire komen heel wat bekende acteurs en actrices voor (Sophia Loren, Christopher Plummer -uit o.m. Syriana, A beatiful mind en natuurlijk als kapitein Von Trapp in The sound of music -, Alec Guinness - o.m. Obi-Wan Kenobi uit Star Wars, Doctor Zhivago en Lawrence of Arabia - , Omar Sharif - the one and only Lawrence of Arabia -,...) en de ontelbare figuranten in de vele massa-scènes (veldslagen, troepenschouwing, op het Forum Romanum,...) geven de film de allure van een massa-productie (overigens vooral in Spanje opgenomen). Toch bleek deze film in 1964 een grote flop te zijn geworden.

Méér dan drie uur (188 minuten) worden we een blik gegund op de val van het Romeinse rijk, of eerder : op het begin van een evolutie die tot de uiteindelijke val zal leiden. Want, zo horen we van de verteller, de val van een rijk is niet één exact moment van instorting, maar is een proces van 300 jaar. We zien hoe hebzucht en machtshonger, intriges en kuiperijen in de "inner circle" van keizer Marcus Aurelius leiden tot innerlijke strijd in het grote Romeinse rijk. De opvolging van de stervende (en later in de film vergiftigde) Marcus Aurelius en de botsende visies op hoe je een rijk bestuurt en in stand houdt, vormen de rode draad doorheen deze film. Jammer genoeg krijgen we daarvoor (vooral in de eerste helft van de film) heel wat hoogdravende dialogen en monologues interieurs te slikken. Bovendien worden het Romeinse rijk en de gewoonten van de personages en hun visies wel heel erg bekeken door een hedendaagse (nu ja, de jaren '60 van de vorige eeuw) bril, en ik had meer dan eens twijfels bij de historische juistheid van de film.

Toch kan de film voldoende boeien om de drie uren uit te zitten. Opmerkelijk vond ik ook een scène waarin de Senaat debateert over hoe de verslagen Germaanse stam van Ballomar behandeld moet worden. Eén van de senatoren houdt een speech waarin je Roman maar hoeft te vervangen door American en het kon doorgaan voor een Bush-speech ! ("ze hebben het gemunt op de Roman way of life", "als we geen voorbeeld stellen en hen vernietigen, zullen ze dit beschouwen als zwakheid en ons herhaaldelijk blijven aanvallen",...) Dat is nogal onrustwekkend (én verhelderend) voor een film uit 1964...

Gezien : The three burials of Melquiades Estrada

Als de rol die Tommy Lee Jones speelt in The three burials of Melquiades Estrada een voorafje is van zijn rol in No country for old men, verhoogt mijn honger naar die Oscarwinnende film alleen maar.

De grote verdienste van deze film (en in de film van het hoofdpersonage Pete) is het opnieuw menselijk maken van ontmenselijkte, zogenaamd illegalen die vanuit Mexico de VS in trachten te raken op zoek naar een beter leven. Op een mooie, niet opdringerige wijze wordt de hypocrisie getoond (wanneer er toch een aantal Mexicanen kunnen ontkomen aan de grenspolitie, is het schamper commentaar : well, someone's gotta pick those strawberries) van een land dat economisch teert op o.m. diezelfde Mexicanen die het buiten wil houden én als goedkope, zwart (onder)betaalde werkkrachten nodig heeft voor zijn binnenlandse economie.

Tommy Lee Jones regisseerde ook deze film, en hij neemt rustig de tijd om zijn verhaal te vertellen. Het tempo ligt niet te hoog, en de personages krijgen tijd om zich te ontwikkelen. Bovendien krijg je als toeschouwer prachtige beelden van een prachtig land te zien waarin deze personages zich bewegen.

Bovendien slaagt het verhaal erin zich toch niet te laten verleiden tot een al te rechtlijnig slechte vs goede dualiteit, want alle personages doen zowel goeie als afkeurengswaardige dingen, en niemand blijkt ongeschonden en puur. En zo is het ook in het echte leven...

Gelezen (16)

Zowel in het ziekenhuis als thuis heb ik al veel tijd gehad om te lezen...

Een kort (en onvolledig) overzicht :

- Schermutseling - Tom Lanoye : een bundeling van columns, toespraken,... die tonen dat Lanoye op zijn best is als hij de taal aanwendt om de politieke en culturele actualiteit te fileren

- Elvis, Jezus & Coca-Cola - Kinky Friedman : een knotsgekke, lichtelijk absurde detective van een veelzijdig man die ik ooit live aan het werk zag in de AB in Brussel (jawel, hij maakt ook muziek !). Niet meteen een hoogtepunt in de literatuur, wellicht zelfs niet in het genre, maar een leuk tussendoortje

- Spoetnikliefde - Haruki Murakami : een wonderlijke vertelling van één van de meest bejubelde hedendaagse auteurs. Hier heb ik echt van genoten !

- The food of the gods - H.G. Wells : dit boek deed mij heel erg denken aan het verhaaluurtje op het einde van de week in de les Nederlands (3e jaar humaniora). Dit is een science-fiction verhaal met alle klassieke ingrediënten, dat je niet meer los laat. In het negentiende-eeuwse Londen slagen twee professoren erin een voedingsstof te ontwikkelen die de groei van levende wezens niet in sprongen, maar rechtlijnig laat verlopen. Ze proberen het uit op kippen en nadien ook op pasgeboren kinderen. Maar het één en ander loopt uit de hand en de ongewenste reuzengroei van wespen, ratten, planten,... veroorzaakt paniek en (politieke) onrust. Wells slaagde erin mij de hele tijd te blijven boeien, en dit is zo dicht bij "in één ruk uitlezen" als ik de voorbije maanden gekomen ben !

Brad Mehldau

Deze week was de Vlaamse jazztrots Jef Neve te gast in Lux XL (op Canvas). Ik ken niets van jazz, heb wel al gehoord van Jef Neve en de enige reden dat ik keek, was de aankondiging van een fragment uit "Le mystère Picasso", een documentaire waarin je de geniale kunstenaar aan het werk ziet.
Toch werd ik aangenaam verrast door een fragment van het North Sea Jazz Festival, waarop Brad Mehldau (volgens Neve één van de grootste hedendaagse jazzpianisten) een nummer speelde dat ik vaag meende te herkennen.

Het bleek zijn eigen bewerking te zijn van Exit music (for a film) van Radiohead. Volgens Mehldau had hij enkel de gitaren weggehaald uit het nummer om het dan terug te brengen tot zijn essentie : een aan Liebestod (uit Wagners Tristan und Isolde) verwant nummer waarin de twee grote krachten/emoties liefde en dood samenkomen.